Jednorazowa zapomoga przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka.

Z tytułu urodzenia się żywego dziecka przyznaje się jednorazową zapomogę w wysokości 1000 zł 18 na jedno dziecko. W celu otrzymania jednorazowej zapomogi konieczne jest złożenie wniosku w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka. W przypadku dziecka objętego opieką faktyczną lub opieką prawną, a także w przypadku dziecka przysposobionego wniosek należy złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką prawną lub od dnia przysposobienia, nie później jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

Otrzymanie jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka uzależnione jest od spełnienia kryterium dochodowego. Dochód na osobę w rodzinie nie może przekroczyć kwoty 1.922,00 zł.

Ważne:
Składając wniosek o ustalenie prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka dochód ustala się na podstawie dochodu z roku poprzedzającego okres zasiłkowy, tzw. bazowego, uwzględniając jednocześnie aktualną sytuację rodziny tzn. utratę dochodu lub jego uzyskanie po roku bazowym. Dochód z roku bazowego dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód był osiągany. W sytuacji uzyskania dochodu należy niezwłocznie przedłożyć w organie wypłacającym świadczenia rodzinne zaświadczenie o wysokości dochodu netto za pierwszy miesiąc następujący po jego uzyskaniu. Z uwagi na obowiązujące regulacje prawne dotyczące sposobu ustalania dochodu organ rozpatrujący sprawę może wymagać wszystkich dokumentów potwierdzających utratę lub uzyskanie dochodu.

W celu otrzymania jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka konieczne jest złożenie wniosku oraz dołączenie do niego następujących dokumentów:

• zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną potwierdzające pozostawanie kobiety pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu (dokument ten nie jest wymagany od opiekuna prawnego lub opiekuna faktycznego dziecka). W przypadku kobiet korzystających z opieki medycznej poza granicami kraju, koniecznym jest dostarczenie zaświadczenia wystawionego przez polskiego lekarza na podstawie przedłożonej medycznej dokumentacji zagranicznej;
• odpis prawomocnego postanowienia sądu orzekającego przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie przysposobienia dziecka;
• odpis prawomocnego orzeczenia sądu orzekającego rozwód lub separację albo odpis zupełny lub skrócony aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko;
• odpis zupełny aktu urodzenia dziecka- w przypadku gdy ojciec jest nieznany;
• odpis prawomocnego orzeczenia sadu oddalającego powództwo o roszczenie alimentacyjne;
• odpis prawomocnego orzeczenia sądu zobowiązującego jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka;
• odpis orzeczenia sądu wskazującego na pozostawanie dziecka pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;
• orzeczenie sądu o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
• oświadczenia członków rodziny o dochodach osiągniętych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy (obecnie za rok 2023), innych niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art., 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
• zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy (obecnie za 2023 rok);
• umowę dzierżawy w przypadku oddania części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego w dzierżawę, na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, albo oddania gospodarstwa rolnego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji iGwarancji Rolnej;
• umowę o wniesieniu wkładów gruntowych – w przypadku wniesienia gospodarstwa rolnego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną;
• odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną;
• przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny;
• w przypadku gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w orzeczeniu sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów, lub informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje zagranicą;
• dokument określający datę utraty dochodu oraz miesięczną wysokość utraconego dochodu np. świadectwo pracy i zaświadczenie pracodawcy o wysokości dochodu netto osiągniętego w okresie zatrudnienia;
• dokument określający wysokość dochodu uzyskanego oraz liczbę miesięcy, w którym był osiągnięty w przypadku uzyskania dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
• dokument określający wysokość dochodu z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty w przypadku uzyskania dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
• kopię karty pobytu i kopię decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskie;
• oświadczenie dotyczące formy wypłacania świadczeń.

Na potrzeby prowadzonego postępowania organ ma prawo wezwać o inne dokumenty potrzebne do rozpatrzenia wniosku.

Postępowanie w sprawie ustalenia prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka kończy się wydaniem decyzji administracyjnej w terminie miesiąca od daty złożenia kompletu dokumentów. W przypadku konieczności przeprowadzenia szczegółowego postępowania administracyjnego termin załatwienia sprawy może ulec wydłużeniu.

Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka nie przysługuje gdy:
• wniosek o przyznanie jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka zostanie złożony po upływie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka lub po upływie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką prawną lub od dnia przysposobienia (w przypadku dziecka objętego opieką faktyczną lub opieką prawną, a także w przypadku dziecka przysposobionego);
• matka dziecka nie pozostawała pod opieką medyczną co najmniej od 10 tygodnia ciąży do porodu;
• dochód na osobę w rodzinie przekracza kwotę 1.922,00 zł;
• jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka została pobrana np. w innej gminie.
• Osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz danego dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd chyba że:
• rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje;
• ojciec dziecka jest nieznany;
• powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone;
• sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.

Podstawa prawna

• ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych;
• ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego;
• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobietą w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia potwierdzającego pozostawanie pod tą opieką;
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2024 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna;
• rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych.